Những người Iran biểu tình đã xông vào hai cơ sở ngoại giao của nước Anh tại thủ đô Tehran để phản đối các biện pháp mới trừng phạt Iran về kinh tế.

Hôm thứ Ba những người biểu tình đã đập vỡ cửa kính, giựt quốc kỳ của Anh tại đại sứ quán ở trung tâm thủ đô Tehran xuống. Họ còn cướp phá một chân dung của nữ hoàng Elizabeth đệ nhị. Ở bên ngoài, những người biểu tình hô khẩu hiệu: "đả đảo nước Anh" và phóng hỏa đốt một xe của ngoại giao đoàn.

Xung đột giữa Iran và Anh

Căng thẳng giữa Anh và Iran đã có từ thế kỷ 19 khi London được những nhượng bộ kinh tế lớn lao. Sau đó Anh đã chiếm được quyền kiểm soát đáng kể trong công nghiệp dầu của Iran. Từ nhiều thập niên, những người Iran bị ám ảnh về những âm mưu đã lên án sự can thiệp của Anh vào Iran, trong đó có việc lật đổ Quốc vương Shah của Iran năm 1979. Quốc vương hiện đã qua đời.

Sau đây là một số những sự kiện gần đây hơn:

  • Tháng Tư 1980: Những tay súng Iran đã tràn vào đại sứ quán Iran tại London và bắt 26 con tin. Lực lượng đặc biệt Anh sau đó chiếm lại tòa nhà và hạ sát 5 tay súng, những người này khai họ phản đối tình trạng áp bức tại Iran.
  • Tháng Hai 1989: Giáo chủ Hồi giáo Ayatollah Khomeini ra sắc chỉ cho người Hồi giáo hạ sát tác giả mang quốc tịch Anh Salman Rushdie, nói rằng cuốn “Những Vần Thơ Của Quỉ” của ông là một sự phỉ báng Hồi giáo. Sau đó Iran cắt đứt quan hệ ngoại giao với Anh. 10 năm sau 2 nước mới bình thường hóa ngoại giao trở lại.
  • Tháng Ba 2007: Iran bắt giữ 15 nhân viên hải quân Anh, cáo buộc họ xâm nhập hải phận Iran trái phép. Anh phủ nhận. Một tháng sau các thủy thủ đã được phóng thích.
  • Tháng Sáu 2007: Anh phong tỏa một số tài sản của Iran theo biện pháp chế tài nhắm vào Iran vì chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này. Lãnh đạo tối cao của Iran gán cho nước Anh là “tàn độc nhất” trong số những kẻ thù của nước này. Ông nói Anh đóng 1 vai trò trong vụ bất ổn liên quan đến cuộc tái tranh cử gây tranh cãi của Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad.
  • Tháng 11 2011: Anh cắt đứt quan hệ tài chánh với các ngân hàng Iran trong 1 bước chế tài mới nhắm vào nỗ lực bị cho là triển khai vũ khí hạt nhân của Iran. Những người phản kháng đã tràn vào đại sứ quán Anh tại Tehran, 2 ngày sau khi quốc hội Iran biểu quyết giảm bớt các quan hệ với Anh, trả đũa các biện pháp chế tài mới của nước này.

Truyền thông Iran loan tin cảnh sát Iran đã giải cứu cho 6 nhân viên sứ quán bị những người biểu tình bao vây tại một cơ sở ngoại giao khác ở phía bắc thủ đô Tehran. Cơ sở này được đại sứ quán dùng làm nơi lưu ngụ cho các sinh viên và các nhân viên kiều dân Anh.

Những người biểu tình vẫn còn ở bên trong cơ sở ngoại giao này, và truyền thông Iran loan tin những người biểu tình xông vào đại sứ quán Anh bất chấp đã bị cảnh sát đuổi ra khỏi nơi này trước đó.

Truyền thông của nhà nước Iran cho biết người biểu tình từ chối không chịu ra khỏi cho đến khi nào cảnh sát trả tự do cho những người bị bắt khi những người biểu tình tấn công đợt đầu vào đại sứ quán.

Văn phòng bộ ngoại giao ở London đã bày tỏ phẫn nộ và khuyến nghị nhà chức trách Iran hãy hành động "với mức độ khẩn cấp tối đa" để bảo vệ các cơ sở ngoại giao của nước Anh như qui định của công pháp quốc tế. Văn phòng bộ ngoại giao cũng khuyến nghị các kiều dân Anh tại Iran hãy kín đáo ở yên trong nhà.

Pháp và Hoa Kỳ đã mạnh mẽ lên án các vụ tấn công.

Tuần trước, nước Anh đã cắt đứt giao dịch với tất cả mọi ngân hàng tại Iran, kể cả Ngân hàng Trung ương, trong khuôn khổ các biện pháp trừng phạt có phối hợp với Hoa Kỳ và Canada nhắm vào Iran.

Hành động này để đáp ứng chương trình bị nghi là nhắm phát triển vũ khí hạt nhân của Iran. Đây là lần đầu tiên nước Anh cắt đứt toàn bộ mọi giao dịch với khu vực ngân hàng của một quốc gia.

Các biện pháp trừng phạt được đưa ra sau một phúc trình của Cơ quan Nguyên Tử Năng Liên Hiệp Quốc gợi ý là Iran đang nghiên cứu để chế vũ khí hạt nhân. Tehran nói là những hoạt động hạt nhân của họ chỉ có mục đích dân sự.

Hôm Chủ nhật, Quốc hội Iran đã thông qua một dự luật hạ giảm quan hệ ngoại giao và kinh tế với Anh quốc.

Dự luật đã được Hội Đồng Bảo Vệ Iran phê chuẩn hôm thứ Hai, trục xuất đại sứ Anh ra khỏi Iran trong vòng 2 tuần lễ, để lại sứ quán cho một đại biện điều hành.

Quan hệ kinh tế với London cũng sẽ bị hạ giảm xuống mức tối thiểu.

source

VOA Vietnamese