CHÂU ÂU -
Bài đăng : Thứ bảy 08 Tháng Năm 2010 - Sửa đổi lần cuối Thứ bảy 08 Tháng Năm 2010
Áp phích ca ngợi Stalin trên đường phố Matxcơva
Reuters
Tổng thống Nga thừa nhận các tội ác của Liên Xô và gây sức ép buộc chính quyền Matxcơva bỏ kế hoạch dán áp phích ca ngợi Stalin
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn của nhật báo Nga Izvestia ngày 7/5, tổng thống Nga Dmitri Medvedev đã chỉ trích chế độ « toàn trị » của Liên Xô cũ và « các tội ác » của Stalin. Thông điệp này sau đó đã được đưa lên các kênh truyền hình chính của Nga.
Nhân dịp chuẩn bị kỷ niệm 65 năm ngày chiến thắng chủ nghĩa Phát-xít, tổng thống Nga muốn tách bạch chiến thắng của Hồng quân cùng với quân đội Đồng minh, ra khỏi những tai họa do Liên bang Xô viết gây ra. Ông nhấn mạnh : « chế độ được xây dựng tại Liên bang Xô viết là một chế độ toàn trị, nơi các quyền tự do căn bản bị xóa bỏ hoàn toàn » và « những điều Stalin gây ra cho chính người dân Nga không thể nào tha thứ được ».
Với tuyên bố này, tổng thống Nga đã khẳng định một đường lối rất khác với người tiền nhiệm. Cựu tổng thống Vladimir Putin vốn rất ít khi phê phán chế độ Xô viết và thậm chí còn cho rằng sự sụp đổ của Liên Xô là một thảm kịch địa lý chính trị lớn nhất thế kỷ XX. Theo nhà chính trị học Nga, Alexandre Konovalov, các tuyên bố của ông Medvedev sẽ giúp vào việc trả lại sự thật cho lịch sử. Tuy nhiên, ông Nikolai Petrov, thuộc trung tâm Carnegie, lại cho rằng, tuyên bố của tổng thống Nga chỉ nhằm cải thiện hình ảnh nước Nga trong mắt phương Tây và thành phần cấp tiến tại Nga, chứ không có tác động gì đến giới tinh hoa Nga.
Theo báo chí Nga, điện Kremlin đã gây sức ép với chính quyền thủ đô Matxcơva buộc họ từ bỏ kế hoạch dán các áp phích quảng bá vai trò của nhà độc tài Stalin trong Đệ nhị Thế chiến, tại các nơi công cộng trong khuôn khổ lễ kỷ niệm 9/5. Do đồng thời e ngại dân chúng sẽ bôi bẩn các áp phích này, chính quyền địa phương đã phải chuyển các áp phích vào trong các bảo tàng.
Thái độ khác thường của tổng thống Nga nằm trong xu thế cởi mở của Matxcơva trong hồ sơ vụ hành quyết các sĩ quan Ba Lan tại Katyn theo lệnh Stalin. Đã từ nhiều năm nay, các tổ chức phi chính phủ Nga tố cáo chủ trương của chính quyền Nga các cấp trong việc phục hồi mạnh mẽ vai trò của nhà độc tài Stalin. Đợt kỷ niệm chiến thắng 1945 kéo dài từ suốt một tuần nay khiến cuộc tranh luận này đang được kích động trở lại, ngược lại với chủ trương lâu nay của điện Kremlin là thu hẹp các quan tâm về vấn đề này.
Ký ức về Stalin chia rẽ xã hội Nga sâu sắc. Theo một điều tra dư luận xuất bản tháng 12 năm 2009, 54% người Nga vẫn ngưỡng mộ nhà độc tài Stalin. Theo ông Lev Goudkov, giám đốc trung tâm thăm dò dư luận Levada, sự nhập nhằng trong ký ức về Stalin chính là do chủ trương của chính quyền Nga.
Trên thực tế, Matxcơva muốn sử dụng hình ảnh Stalin để làm rung động lòng yêu nước của người Nga. Ông Goudkov nhận xét : « Một mặt, người ta cố gắng biểu dương Stalin như là một lãnh tụ quốc gia, nhà độc tài đã toàn tâm toàn ý đưa nước Nga đến chiến thắng, trong khi người ta lại không nói gì đến trách nhiệm của ông ta trong các vụ đàn áp. Mặt khác, nhà cầm quyền cố giữ lấy vẻ ngoài dân chủ của nước Nga, bằng cách không muốn phương Tây nhận ra họ chính là người thừa kế di sản của nhà độc tài ». Thể hiện sự bất bình sâu sắc của mình, ông cho biết : « Xung đột của nước Nga hiện nay nằm trong đầu óc của những người nắm quyền. Trong bối cảnh vắng bóng những nhà lãnh đạo tinh thần và một giới tinh hoa có khả năng xây dựng được những nền tảng đạo lý cho xã hội, rất nhiều người chọn thái độ bàng quan, hoặc không muốn nghĩ đến nữa. Đây là một thái độ nguy hại, làphản ứng của một xã hội què quặt về tinh thần ».
Đối với Tây phương Thế Chiến Thứ Hai kết thúc ngày 8 tháng 5 năm 1945, một ngày sau khi Đức Quốc Xã ký lệnh đầu hàng tại thành phố Reims của Pháp. Nhưng do yêu cầu của Liên Xô, văn kiện đầu hàng được ký một lần nữa vào ngày 9 tháng 5 tại Berlin, trong khu vực do Hồng quân chiếm đóng. Lần đầu tiên từ khi Liên Xô sụp đổ, kỷ niệm 9 tháng 5 năm nay sẽ được Nga tổ chức một cách trọng thể hơn bao giờ hết.
Đây cũng là đầu tiên mà quân đội của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương tham dự duyệt binh tại Quảng Trường Đỏ. Bên cạnh 10 ngàn quân Nga, khoảng 1000 quân nhân của 13 nước khác trong đó có Mỹ, Anh, Pháp và Ba Lan sẽ nhịp bước ngang qua khán đài danh dự. Đây là sự kiện nổi bật nhất vì cho đến nay Nga vẫn xem quân đội NATO là kẻ thù đe dọa an ninh nước Nga. Trong số các đơn vị Tây phương tham dự diễn binh có một phi đoàn chiến đấu cơ của Pháp, một tiểu đoàn Anh, một đơn vị của sư đoàn 18 bộ binh Hoa Kỳ và một đoàn quân Ba Lan.
Nhiều lãnh đạo quốc tế nhận lời mời dự lễ như Tổng Thống Pháp Nicolas Sarkozy, Thủ Tướng Đức Angela Merkel, Phó Tổng Thống Mỹ Joe Biden.
Theo AFP, sự kiện chính phủ Nga thông báo binh sĩ NATO sẽ diễn binh tại quảng trường Đỏ đã làm gây bất bình cho những người cộng sản Nga vẫn còn xem quân đội Tây phương là « bọn không ra gì ». Trong khi đó thì nhà nước sử dụng nhiều phương tiện lớn trên toàn quốc để đánh dấu ngày lễ trọng đại và kích động tự hào dân tộc. Những băng vải màu đen và vàng cam biểu tượng của lòng can đảm của chiến binh Liên xô được phát không cho dân chúng. Hàng ngàn biểu ngữ « mừng lễ chiến thắng » đã được căng khắp thủ đô và nhiều thành phố lớn.
Theo nhận định của ông Lev Goudkov, giám đốc viện thăm dò ý kiến Levada, thì chiến thắng 1945 là « biểu tượng chính yếu, là nền tảng của bản sắc dân tộc Nga ». Do vậy, số cựu chiến binh còn sống mỗi ngày mỗi ít đi, thì quy mô lễ kỷ niệm càng to lớn. Theo chuyên gia này, thì chính phủ Nga « khai thác triệt để chiến thắng này để chứng tỏ sức mạnh của nước Nga »
Trong không khí lễ hội và hòa giải này, đã xảy ra một sự kiện chắc chắn sẽ gây ra nhiều xáo trộn nếu không có thái độ cương quyết của phe dân chủ và một bộ phận trong chính quyền của Tổng Thống Medvedev. Theo hãng thống tấn Ria Novosti, ủy ban tổ chức đại lễ do Tổng Thống Medvedev đứng đầu đã dứt khoát cấm sử dụng hình ảnh, chân dung của nhà độc tài Stalin trên đường phố thủ đô.
Cách nay hai hôm , đến cận ngày 9 tháng 5, chính quyền thủ đô Maxcơva một lần nữa tìm cách luồn lách lệnh cấm này. Nhưng theo tin hôm nay, 06/05, phe chủ trương phục hồi Stalin, người được mệnh danh là « đồ tể » đã phải lùi bước. Các nhóm đối lập và tổ chức nhân quyền dọa trước là họ sẽ trả đưa bằng những biểu ngữ kể tội diệt chúng của Stalin.
Thông tín viên Hoàng Dung từ Maxcơva đã giải thích thêm về quy mô lịch sử và ý nghĩa đặc biệt của ngày lễ 9 tháng 5 năm nay tại Nga.
source
FRI Vietnamese
